ნიკო ლორთქიფანიძე - აღსარება

საგიჟეთის ჭიშკარი გაიღო.

მოდიდო ეზოში დასეირნობდენ ავადმყოფები. უფრო მეტი საკუთარ ტანსაცმელში იყო. ზოგიერთს ნაცრისფერი, საზაფხულო, გრძელი ხალათები ეცვა. თეთრი წინდიანი ფეხები ფლოსტებში ქონდათ გაყრილი და თავი თეთრი ცხვირსახოცით წაეკრათ.

შესვლისთანავე გავიგონე რიხიანი ხმა:

- Меньшиков, встречай гишпанского посла! - ასე იძახდა ახოვანი ტანის, ქერა, გრძელთმიანი კაცი. მოკლე პალტო ეცვა ბაწრით თუ ჭინჭით წელშემოკრულ ბლუზაზე. მაღალ-ყელიან წაღებისთვის ხერხიანად მიემაგრებია დეზების მაგიერ ეკლის ხის ქაცვები. ხელში კორძიანი ჯოხი ეჭირა.

- მოიღეთ მოწყალება - მომვარდა ერთი ავადმყოფთაგანი და საიდუმლოთ დაიწყო ფუჩუნი - აქ ავადმყოფები ვართ მოსარჩენად. ზოგი პატივსაცემი პირი ბრძანდება. აი, ეს, მაგალითად, მოსამართლეა. ჩემისთანა პატარა მოხელე ბევრი გაუგზავნია ადგილსა არა სასურველსა; ეს მხატვარია; ესეც დიდი მემამულე გახლავთ. აქ მოსარჩენად შემოგვიყვანეს. ეს ვიღაც ოხერია, კი ღრიალობს! სულელს გონია პეტრე დიდი ვარო და ლამის არის გაგვწყვიტოს. მეც გადარეულს მეძახიან, მარა ერთი ბრძანეთ - რაში მეტყობა გადარეულობა?! ამათ სირბილში და მაიმუნობაში, ამათ სიცილ-ხარხარში - ვინ არ შეირევა?! მოისვენებთო?! გეკადრება! - მოვისვენებთ კი არა, ნამდვილი იარმუკობაა!..

- უკაცრავად, მე არაფერი შემიძლია, აქიმს მიმართეთ. - თავაზიანად ვუპასუხე და აქიმისკენ წავედი.

- ახლა ხომ თანახმა ხართ, ბატონო აქიმო, რომ მე სამოვარი ვარ...

- გეყოფა, სისულელეს ნუ ლაპარაკობ! - შეაწყვეტია სიტყვა აქიმმა.

- თქვენ ასე იცით ყოველთვის. აი, ამ პატიოსანმა კაცმა თქვას, თუ მართალი არ ვარ.

ცოცხალი სამოვარის ბოდვა აღარ მესმოდა: ჩემი ყურადღება მიიპყრო, ერთმა ხის ძირში განმარტოებით მჯდომმა ყმაწვილმა. შავი, უბრალო სამოქალაქო ტანისამოსი ეცვა. მზეზე თბებოდა. საკვირველი იყო, რომ იგი ხან დაიხრებოდა წინ, ნელ-ნელა მიაპარებდა ხელს, ასწევდა რაღაცას და აკოცებდა; ხან ორივე ხელებს ისე დაიჭერდა, თითქოს ვიღაცას იგერიებს, არ უნდა ახლოს მიუშვასო. მაგრამ ორივე შემთხვევაში სახე უმაღლესს კრძალვას, თაყვანისცემას და სიყვარულს ამხილებდა.

- ეს ვინაა? - დავეკითხე აქიმს,

- ცნობილი მოქანდაკეა, სამი დღეა, მოიყვანეს. პირველადვე მტრულად შემხვდა და არაფერს მეუბნება. დიდი მუშაობისგან ნერვებ-აშლილი უნდა იყოს. მისმა ამხანაგებმა მითხრეს, უკანასკნელ ღამეს უნდოდა ჩაქუჩით დაემსხვრია ახლად დამთავრებული ქანდაკება, რომელზეც ოთხი წელიწადი დაუღალავათ მუშაობდაო.

- შორიდან ვიცნობ... იმედი არ გაქვთ მაგის მორჩენის?

- ვერაფერს გეტყვით, ჯერ არ ვიცი, რა ნიადაგზეა აღმოცენებული სენი. მაგისთანა ავადმყოფთან ნდობის მოპოვებაა საჭირო. მართლა, თქვენ, მგონი თქვით, რომ იცნობთ. დამეხმარეთ, რომ დავუახლოვდე. რომც არ იცნობდეთ, თქვენ უფრო მოახერხებთ მაგ ადამიანის გულის პასუხის გაგებას, სინჯეთ. ესეც უნდა გითხრათ: აქ არაფერი არ გვიწყობს ხელს, რომ გავკურნოთ. კიდევ კარგი, თუ ტანჯვა შევუმსუბუქეთ. არა ვართ მოწყობილი.

მივედი და ავადმყოფს ახლოს დავუჯექი. ჯერ შეკრთა, ფეხი-ფეხზე გადიდვა. მოძრაობა შესწყვიტა, ნიკაპზე წვერის გრეხა დაიწყო; თვალები ერთს საგანს მიაშტერა.

მერე ნელ-ნელა გააპარა ხელი

- ა! ხელი არ ახლოთ. შერცხვება, უმანკო ქალია, - ჩავჩურჩულე ყმაწვილს და მეც განსაკუთრებულის აღტაცებით დავუწყე ცქერა იმ ადგილს, სადაც ქალის სახე უნდა ყოფილიყო და რასაც თვალებით ეალერსებოდა მოქანდაკე.

გიჟი სახტად დარჩა. უნდობლად გადმომხედა, ჩემს აღგზნებულს თვალებს ჩააჩერდა.

გიჟმა თვალი გააყოლა.

- წავიდა! - წავიჩურჩულე ჩემთვის, თითქოს იქვე მყოფ ყმაწვილს ვერც კი ვამჩნევდი, - რა მშვენიერი, რა ღვთისნიერი არსებაა!..

- ხომ მართალია? ხომ მართალია? ამ ვირებს კი არაფერი ესმით! ხომ დაინახეთ თქვენის თვალით? სადაურია, სადაური?..

- იგი მიწიერი არ არის! მას ვერ შექმნიდა ბუნება - დავუკარი კვერი.

- დიახ! ჭეშმარიტად! იგი მე შევქმენი! - ამაყად, სიხარულით და აღფრთოვანებით წამოიძახა მოქანდაკემ.

- თქვენ? ბედნიერო! - შურით შევძახე.

- დიახ ოთხი წლის ტანჯვით, უმწვერვალესი სიყვარულით, უნეტარესი წამებით შევქმენ ხელუხლებელი, სამარადისო გვირგვინი იდეალისა, დედა-აზრი ქალწულობისა, გრძნობა-გონებით შემკული, მშვენიერებით გაცისკროვნებული.

- მერე, მერე? ნუ დამიმალავთ, მიბრძანეთ ყოველივე, მეც მაძიებელი ვარ მშვენიერების, თქვენისთანა ხელოვანი არა, მაგრამ გულწრფელი კი.

- თქვენ მწერალი ხართ? - დამეკითხა მოქანდაკე.

- დიახ, და ამიტომ ვაძლევ ჩემ თავს ნებას გთხოვოთ - ყოველივე დაწვრილებით მიამბოთ. თქვენი ბევრი ნამოქმედარი მინახავს ყოვლად სრული, მაგრამ ასეთი კი არა...

- მართალს ბრძანებთ. კარგა ხანია ვმუშაობ. გამომიქანდაკებია მშვენიერება. მუშაობის დროს თავის მადლიერი ვყოფილვარ. სხვებს დამთავრებულიც მოსწონებია. მე კი უკმაყოფილო ვრჩებოდი, რადგან აკლდა მას გონების შუქი. გამოვაქანდაკე „აზრი“, მაგრამ შიგ არ იყო ლაზათი, „სიყმაწვილის“ ქანდაკებას აკლდა სიდინჯე ხასიათისა და „სიყვარულისას“ ელფერი გულდასმულის იმედისა.

უეცრად, ერთხელ თვალწინ დამიდგა შეზავებული სახე იმისი, რასაც ვეძებდი. შევუდექ მუშაობას. არა, ეს არც შრომა ყოფილა, არც მუშაობა. ჩაქუჩისა და ოცნების მაგიერ სიყვარული, ნეტარება მოქმედებდა.

დავამთავრე.

ქალი მარმარილოა. მარმარილო მოქანდაკის ხელში ქალია. ქალი ქალად ხდება, როცა იგრძნობს ვაჟს.

ჩემს თეთრ მარმარილოს ქანდაკებას შევამჩნიე, რომ ნელ-ნელა თმა, წარბ-წამწამი უშავდება; ტუჩებს ვარდის ფერმა გადაკრა; თვალები ამოევსო და აუსრიალდა; ლოყები შეუფერადდა; თხელი კანის შიგნით გამოჩნდა ოდნავ ნაზი ძარღვები, და სისხლმა დენა იწყო. კაბა, მსუბუქი მოსასხამი ამოძრავდა... უნებლიედ გავშალე ხელი.., წავიწიე, მსურდა ჩამეკრა გულში და ამბორ მეყო ეს თვალები, ასე რომ მიზიდავდა...

მაგრამ შევჩერდი...

მიმოვიხედე.

სად წამეყვანა?..

ამ მარმარილოს მტვერით სავსე ოთახისთვის გაჩნდა ეს შვენება? ამ მურტალ აქიმს უნდა ეაქიმა? იმ სიტყვებით უნდა შეხვდენ მას, რომლითაც ათასისთვის მიუმართავთ? - უღვთო, ურჯულო ტანჯვა უნდა მიმენიჭებია მისთვის?

იმის მახვილ სმენას ხომ შეაძრწუნებდა ჩახლეჩილი ხმა მეგობრებისა! მის თვალთა ხედვას შეურაცხყოფდა ტალახიანი ქუჩა; მის გონებას რა ასაზრდოვებდა, ვინ დააკმაყოფილებდა? ნაზი გრძნობა ხომ ცვარად აქცევდა. უღიმღამო ჩვენი ცხოვრება დაუკარგავდა ღიმილს; ყოველდღიური ტლანქი შრომა წაართმევდა მიმოხვრის სიკეკლუცეს.

ავიღე ჩაქუჩი..

დავუმიზნე...

დავიჩოქე...

ხელს ოდნავ შევეხე საკოცნელად...

- და...

ვიღაც ცოდვილიანმა შემაჩერა - ვერ დავამსხვრიე ქანდაკება.

იგი ახლაც ჩემ თვალთა წინაა ყოველგან და მუდამ ჟამს. ვერ ვითმენ და ხანდახან კალთაზე ან ხელზე ვეამბორები... თანაც ვერ გადამიწყვეტია, ჩავიკრა გულში და მარმარილო ვაქციო ქალად...

ვერ გამიგია, რად წამომიყვანეს საგიჟეში. მე ისე მურტლად ვერ ვიქცევი, როგორც ის აქიმი - თავს უარს ვეუბნები უმწვერვალეს ნეტარებაზე.

მაგრამ ეს გადარევაა?