ფეხმძიმობა
|
156
მათ ღმერთსა სცოდეს, ღმერთმან მათ პასუხი უყო ცოდვისა; ცა რისხვით შუვა განიპის, ქვეყანა შეიძროდისა; ვენახთ უწვიმის სეტყვანი, მზგავსი ნახეთქი ლოდისა. მკალია დასცის ყანებსა, ქარი უქროლის ოდისა!
157
მოუგის დიდი სიყმილი, შემუსრის ძალი პურისა; აღარვინ იყვის ღვინითა აღმავსებელი ჭურისა. შემცირდის ხართა ნახნავი, მოსწყდის ნაწველი ფურისა, ყვნის სასწაული, არ იყვის კაცი მიმგდები ყურისა!
158
უეცრად მეხთა დაცემა, იყვის ელვა და ქუხილი; ნამი არ გასტყვრის; გოლვამან მოწვის ბალახი, თუ ხილი. ჭმუნვიდენ, არად შესწევდათ ცოდვის უნანლად წუხილი, ასე ჰხედევდენ ნიშებსა, ვით ნათელს თვალ-დაწუხვილი.
159
გამოუვლინის ნადირნი, მჭამელნი კაცთა ხორცისა. მოთხარის მკვდარნი საფლავით, ცოცხალიც ბევრი ხოცისა: ხმალ-კაპარჭთ რიდი არ აქვნდის, არცა ხელმეხას ტყორცისა, დედ-მამათ შვილი სალხინო წამზე საჭიროდ მოსცისა!
160
უცხო რამ აქვნდის მას მხეცსა ხერხი და მეცნიერება, საცხოვარს არას აწყენდის, ვერ ვსცნი რა აქვნდის ფერობა, საცა რომ კაცსა შემოხვდის, მედგრად იხმაროს მტერობა, ანაზდად ეცის, დაფლითის, მოკლის და შექმნის სერობა.
161
არც მით მოიქცნენ! შეჰყარა უცხო, უწყალო სენები; ხოცა კაცნი და პირუტყვნი, ცხვარნი, ძროხა და ცხენები, კვლავ შეაყენა, მახვილთა სისხლით აღივსო ხევნები, სრულად აღსრულდა მათზეთა დავითის მონახსენები.
162
ქორონიკონს ქრისტეს აქეთ ათას-შვიდას-ოც-და ერთსა ცოდვა მათი უმეტესად ესმა, მოეხსენა ღმერთსა; აღმოსავლით მტერი აღძრა, მოუწოდა კვლავ სამხრეთსა, ღმერთმან მტერსა მოუვლინოს, რაც ქართლს უყვეს, ან კახეთსა!
163
ქართლის ჭირსა ვერვინ მოსთვლის, თუ არ ბრძენი, ენა-მჭევრი! იფქლი ღვარძლად გარდაიქცა, ზედ მობრუნდა ცეცხლის კევრი. ერთმან მტერმან ათს მათსა სცის, ორმან წარიქცივის ბევრი, მცირედ დარჩა ცოდვისაგან კაცი ღვთისგან შენაწევრი.
164
თურქი, სპარსი, ლეკი, ოსი, ჩერქეზ, ღლიღვი, დიდო, ქისტი, სრულად ქართლის მტერნი იყვნენ, ყველამ წაკრა თვითო ქიშტი! მერმე შინათ აიშალნენ, ძმამ მოუდვა ძმასა ყისტი; თავის თავსა ხმალი იცეს, გულთა მოიხვერდრეს ხიშტი!
165
ვით მამალი სხვის მამალსა დაჰმტერდეს და წაეკიდოს, მას ცემოს და თვით იცემოს, დაქოჩროს და დაეკიდოს, რა ორნივე დაღალულნი ძაღლმან ნახოს, პირი ჰკიდოს, - ეგრეთ ქართლი და კახეთი დარჩა თურქთა, ლეკთა, დიდოს!
166
ამ ამბის თქმა გარჩევითა გულმან ამად არ მინება, ბევრი ავი გამოჩნდების ჩვენი, მაზე მერცხვინება. მტერს შაესმის, იამების, მოყვარეს კი ეწყინება. რასაც ახლა ვამბობ, ვგონებ, ამაზედაც მხვდეს გინება.
167
ტყუილი ვჰთქვა, ჩემი თქმული შეიქმნების რა სავარგი? მართალი ვჰთქვა, მეშინიან, ვა, თუ გავხდე დასაკარგი! კაცს მის მეტი არა აქვს-რა სიკვდილს უკან თან საბარგი, სულს მიუძღვის ხორცთ ნაქნარი: ავსა ავი, კარგსა კარგი.
168
აწ რომ ავი არ ვაძაგო, კარგი როგორ უნდა ვაქო? ავს თუ ავი არ უწოდო, კარგს სახელად რა დავარქვო? კარგს კაცს ვითარ დაუკარგო, რაც რამ სიკარკაცე აქო? ავს კაცს კარგი ვით უძებნო, ორმოს ჩამსვა, თავს დამარქო?
169
პირს- ფერობა, უკან ძრახვა არა თქმულა საფარსაგო. სჯობს ტყუილით ქვე ყოფნასა ზე სიმართლით ავიბარგო; ვაზის მრგველთან ის არ ვაქო, ვინც მის ნაცვლად ძეძვი დარგო, მაზე სული არ წარსწყმინდო, რა გინდ ხორცით დავიკარგო.
170
მართალს ვიტყვი, შევიქნები ტყუილისა მოამბე რად? ვერას უქებ საძაგელთა, უფერულთა პირ-საფერად. მე, თუ გინდა, თავიც მომჭრან, ტანი გახდეს გასაბერად, ვინც არა ჰგავს კახაბერსა, მე ვერ ვიტყვი კახაბერად.
171
ამისთანას მკურნალს ვაქებ, მილესევდეს ფაზარ-ხუთოს, არ თუ მასა, უწამლობით პირში სული ამამხუთოს. ამისთანას ბატონს ვაქებ, მან ერთი ყმა განახუთოს, არ თუ ხუთი აღარც ერთ-ქმნას, ასე საქმე თავს მოურთოს.
172
მართალია, მძრახველს ძრახნა თვით კი ავად მოუხდების, მაგრამ ფარვა სიავისა ქვეყანას არ მოუხდების! წამხდენელთა და მბაძველთა კიდევ სხვაც რამ წაუხდების; ძრახვავე სჯობს საძრახავთა, ძრახვას კაცი მოუფთხვების.
173
ამად სძრახვენ ვინც ავს ჩადის, კულავ აღარ ჩაიდინოს; სხვა გაფრთხილდეს, მისებრ ცრემლი თვალთა არვინ ჩაიდინოს. კაცმან უნდა თავითგანვე საქმე კარგა მაიხდინოს, თორემ ბოლოს ვით იქნების, ავზედ ძრახვა დაიცდინოს?
174
ვინც რომ ძრახვას თაკილობდეს, ნურასა იქს საძრახავსა: თავისიცა განიმაგროს, ნუ აფოფნებს სხვის ნიფხავსა. ჭეშმარიტად ცოდვა უძღვის კაცსა კაცის განმკითხავსა, მაგრამ ავზედ ავი ითქმის, კარგს არავინ გაჰკიცხავსა!
175
ამას ვსწყინობ: ავნი ავსა თვით იქმენ და სხვას კი სძრახვენ; ბაძით მორცხვიც გაურცხვდების, უსირცხვილოს თუ არ არცხვენ. ვინ დაჰფარავს მათ ნათესსა, თვით უმიწოდ ქვიშას ფარცხვენ, ქვე საწუთროს ქვიტკირსა ზდგმენ, ზე სამკვიდროს ფიჩხით ფაცხვენ.
176
რა გინდ რომე კაცმან მალოს, ჭირი თავსა არ დამალავს, ვერ გაუძლებს რაც კაცს სენი გულსა უკოდს, სჩხვლეტს და მსჭვალავს. სხვის არ მკრძალავს რად ემდურის, ვინც თავის თავს არა ჰკრძალავს, თვით ვერ ხედავს, სხვის საჭვრეტად, თუ არ უნდა, პირს რად ჰკალავს?
177
მე კი ვჰფარავ, მაგრამ ჩემი სატკივარი არა ჰფარავს; მეტად მწარედ გული მტკივა, მაჟრჟოლებს და ტანში მზარავს! ვერ მოვითმენ, რომ არ დავგმო, აღმა მხვნელსა, დაღმა მბარავს, ჩემი ცოდვამც მისცემია ჩემს ამამთხვრელს, ამამბზარავს!
178
ერთი კაცი უკუღმართად ვნახე ერქვანთ ასხამს ფთებსა; კვლავ მეორე მისებრ მრუდსა მისთვის კაბდოს აკეთებსა. მხვნელსა ვკითხე:რად ეგრეთ იქ? თქვა: ძალა ხნავს აღმართებსა, მფარცხვნელმა თქვა: დაღმა ვფარცხავ, აღმა-ხნულსა ეს მართებსა.
179
ვინც რომ ისე უკუღმართად, მრუდათ ხნას და თესოს, ფარცხოს, ის მე პურსა ნუღარ მაჭმევს, რაც იმ ფქვილით გამოაცხოს. ვინც ძმის სისხლი გამოიცხოს, ან თვით ძმასა გამოაცხოს, მისი სული სატანამა, თუ არ კუპრში, რაში გარცხოს?
180
რად გეშინის მართლის თქმისა, ფუ, შენ ჩემო ულვაშ-ბიღო! ვინც არ გჯერა, ასე უთხრა: მიბძანდი და ნახე თიღო, მე წილს ნუღარას დამიდებ, რაც შენ მუნით წამოიღო. თუ გავმტყუვნდე ამაზედა, მე შენ შვიდეულად გიზღო.
181
აწ დავიწყო თქმა მართლისა, მომსმენელნო შემოკრებით, ზოგნი შინა აქ ბძანდებით, ზოგნი გარეთ, შემო კრებით, მოვიტიროთ ჩვენ სამკვიდრო თავში ხელის შემოკრებით, ვით დავკარგეთ ჩვენ ქვეყანა ჩვენდა გარეშემო მტრებით.
182
კახელების აღმა ხნული ქართველებმა დაღმა ფარცხეს, უწინდელი გათხუნვილი დარჩა კაბდო, აღარ გარცხეს; ძმამ ძმას სახრე გარდუჭირა, მტერთ კობალი თავში დასცხეს, ორნივ ერთად შეხრინკულნი დასცეს ქვეყნად, დაანარცხეს!
183
უკუღმართად ხვნა და ფარცხვამ ეს ნაყოფი გამოიღო: მოგვითხარა ქართლ-კახეთი, ძირ-ფესვიან ამოიღო! თარჯ-თომრიან ჯიღოანნი გაგვიხადა, ქმნა უჯიღო! მხამს გიტყებდე მეფის ბიღით, ვარსამისა სავსე მჯიღო. |
დავითიანი / პოემა • • •  • • • დავითიანი / შინაარსი |
